ลิขสิทธิ์ สิทธิบัตร เครื่องหมายการค้า และ ทรัพย์สินทางปัญญา

ผู้แต่ง : มงคล ตันติสุขุมาล

      เรื่องของการทำธุรกิจนั้น ใครเป็นคนคิดได้ก่อน ทำได้ก่อน คนนั้นได้เปรียบ แต่จะยั่งยืนหรือไม่ อยู่ที่ความฉลาด เนื่องจากในปัจจุบันนี้การทำของเลียนแบบ หรือ การก๊อปปี้ มีให้เห็นกันเป็นปกติ สินค้าใดขายดีไม่นานก็จะมีคนทำเลียนแบบ ในยี่ห้อต่างกัน หรือ แม้แต่เลียนแบบยี่ห้อ หรือ ใช้เครื่องหมายการค้าเดียวกันเลยก็มีให้เห็น ดังนั้น การจดลิขสิทธ์ สิทธิบัตร หรือ เครื่องหมายการค้า จึงมีความสำคัญในการปกป้องธุรกิจของคุณให้อยู่ได้อย่างยั่งยืน

หากเป็นงานเขียน ก็เรียกว่าลิขสิทธิ์ ซึ่งจะมีผลทันทีตั้งแต่มีผลงานเขียนนั้นเกิดขึ้น ไม่ว่าคุณจะได้ไปจดแจ้งไว้หรือไม่ก็ตาม แต่หากคุณนำผลงานของคุณไปจดแจ้งไว้ก็จะดีกว่า เนื่องจาก การพิสูจน์ว่าใครเป็นคนเขียนก่อนนั้นพิสูจน์ยากกว่า การที่บอกว่าใครเป็นคนจดแจ้งก่อน

หากเป็นการประดิษฐ์คิดค้น หรือ การทำสินค้าใหม่ๆขึ้นมา หรือ คิดสูตรวิธีการทำอะไรใหม่ๆขึ้นมา การจดสิทธิบัตรนั้นเป็นสิ่งจำเป็นเนื่องจากใครยื่นขอจดสิทธิบัตรก่อน คนนั้น ถือว่าเป็นผู้คิดขึ้นได้ก่อน ถ้าไม่มีใครมาโต้แย้งในเวลาที่กำหนด ก็ถือว่าสิ่งใหม่นั้นเป็นสิทธิบัตรของผู้แจ้งคนแรกคนนั้น หากใครที่ทำเลียนแบบ หรือ ทำซ้ำโดยไม่ได้รับอนุญาตอย่างเป็นลายลักษณ์อักษรจากเจ้าของสิทธิบัตร ก็มีความผิดตามกฎหมาย ถือว่า ละเมิดสิทธิบัตรของผู้อื่น ด้วยหลักการนี้จะทำให้สินค้ารูปแบบใหม่ๆของคุณจะได้รับความคุ้มครอง ไม่ให้มีใครทำเลียนแบบโดยไม่ได้รับอนุญาต อันจะทำให้คุณสามารถทำมาหากินได้กับความคิดและเรี่ยวแรงของคุณได้จนกว่าจะหมดอายุคุ้มครอง ซึ่งถึงเวลานั้นคุณก็คงจะได้พัฒนาผลิตภัณฑ์ไปเป็นรุ่นใหม่ๆอีกมากมาย จนคู่แข่งตามคุณไม่ทันแล้ว

เครื่องหมายการค้าก็เช่นกัน เป็นสิ่งบ่งบอกว่าสินค้าของคุณเรียกว่าอะไร หรือ กิจการของคุณเรียกว่าอะไร เช่น แหนมป้าย่น น้ำพริกเผาแม่ประนอม กาแฟวาวี เป็นต้น ชื่อและตราสัญลักณ์ เหล่านี้ต้องใช้เวลา ใช้เงินทอง ในการสร้างชื่อจนเป็นที่รู้จัก หากคุณไม่ได้จดทะเบียนเครื่องหมายการค้าไว้ หากมีใครนำไปใช้ ก็จะทำให้คุณสูญเสียลูกค้าไปซื้อของคนอื่นเพราะเข้าใจผิดว่าเป็นเจ้าเดียวกัน การจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าไว้ก็เป็นการป้องกันไม่ให้คนอื่นนำชื่อและตราสินค้าที่คุณอุตสาห์ลงเงินลงแรงมา ไปใช้โดยไม่ได้รับอนุญาต คุณจะได้เก็บเกี่ยวผลประโยชน์จากชื่อและสัญลักษณ์ของตราสินค้าไปได้เรื่อยๆ เป็นการคุ้มครองธุรกิจของคุณอีกทางหนึ่งครับ

แต่ทั้งนี้ทั้งนั้น ต้องรู้นะครับว่า การจดทะเบียนลิขสิทธิ์ สิทธิบัตร เครื่องหมายการค้า นั้นจะคุ้มครองเฉพาะประเทศที่คุณจดทะเบียนเท่านั้น ไม่ใช่ทุกประเทศทั่วโลก เว้นแต่กลุ่มประเทศที่มีสนธิสัญญาร่วมกันในการบังคับใช้สิทธิบัตร และทรัพย์สินทางปัญญา ว่าหากจดทะเบียนในประเทศในกลุ่มสมาชิก จะคุ้มครองถึงประเทศอื่นๆที่อยู่ในกลุ่มสมาชิกด้วย

ดังนั้น การจดทะเบียนสิทธิบัตรจึงต้องดูด้วยว่าคุณประสงค์จะทำธุรกิจในต่างประเทศด้วยหรือไม่ หากใช่ ก็ควรศึกษาหาลู่ทางในการจดทะเบียนในประเทศเป้าหมายที่คุณจะไปทำมาหากิจในอนาคตด้วยนะครับ เรื่องนี้คุณสามารถปรึกษาหารือได้กับหน่วยงานด้านทรัพย์สินทางปัญญาของภาครัฐได้ครับ